Już za chwilę obchodzić będziemy jedno z najważniejszych świąt państwowych: Święto uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Konstytucja 3 maja – Agata Dziechciarczyk
Konstytucja trudne słowo
Lecz z łatwością wytłumaczę
Prawa, wolność, obowiązki
To oznacza – nie inaczej
To akt prawny lub ustawa
O najwyższej mocy prawnej
Ustanawia, reguluje
Ustrój i organizacje
System źródeł prawa w kraju
Głowa państwa im przewodzi
U nas w Polsce Konstytucja
Z 3 maja się wywodzi
Jeden siedem dziewięć jeden (1791)
To rok historycznie ważny
Trzeci maja – Konstytucja
Niech tę datę zna już każdy
Konstytucja (od łac. constituo „urządzać, ustanawiać, regulować”) to akt prawny, określany także jako ustawa zasadnicza, która ma najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa w państwie. Obowiązująca Konstytucja Polski została podpisana w lipcu 1997 r. przez ówczesnego prezydenta Rzeczpospolitej Polski – Aleksandra Kwaśniewskiego, zaakceptowana wcześniej podczas referendum narodowego. Weszła w życie 17 października 1997 r. Porządkuje zasady ustrojowe państwa oraz kompetencje jej najważniejszych władz, prawa obywateli, jednym słowem reguluje najważniejsze zasady obowiązujące w państwie.
Każdy akt prawny uchwalony przez Sejm, zaakceptowany przez Senat, podpisany przez każdego kolejnego prezydenta RP musi być zgodny z Konstytucją!
Za kilka dni obchodzimy niezwykle ważne święto – Święto Konstytucji 3 maja.
Dlaczego jest ono tak istotne?
Konstytucja 3 Maja została uchwalona przez Sejm Czteroletni 3 maja 1791 r.
Prace nad ustawą zasadniczą trwały od 1788 r., kiedy zwołano Sejm, nazwany później Wielkim albo Czteroletnim. Pierwsze lata działalności Sejmu nie przyniosły wymiernych rezultatów, dopiero w 1791 r. podjęto reformatorskie uchwały. Były to: ustawa o sejmikach, ustawa o miastach królewskich, Ustawa Rządowa. Dwie pierwsze stały się później elementami Konstytucji 3 Maja.
Konstytucja 3 Maja regulowała prawa i obowiązki mieszkańców kraju oraz zasady funkcjonowania władzy państwowej. Była pierwszą w Europie, a drugą na świecie ustawą zasadniczą (po Konstytucji Stanów Zjednoczonych).
Konstytucja 3 Maja miała na celu wzmocnienie państwa i przywrócenie mu suwerenności. W zwięzły sposób charakteryzowała ustrój polityczny kraju oraz prawa i obowiązki obywateli, kierując się postępową myślą europejskiego Oświecenia.
Autorami Konstytucji 3 maja byli Król Stanisław August Poniatowski, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj. Nie obeszło się bez przeszkód podczas obrad, w trakcie których uchwalono Konstytucję. W czasie obrad Sejmu Czteroletniego wielu posłów, pracujących na zlecenie państw ościennych (Rosji, Prus czy Austrii), sprzeciwiało się powołaniu ustawy zasadniczej. Okazja nadarzyła się 3 Maja 1791 roku, wówczas wielu przeciwników konstytucji nie powróciło jeszcze z Wielkanocnego urlopu. Po siedmiogodzinnych obradach Sejm zatwierdził konstytucję, a król Stanisław August Poniatowski ją podpisał. Twórcy Konstytucji 3 Maja określili ją jako „ostatnią wolę i testament gasnącej Ojczyzny”.
Konstytucja 3 maja znosiła takie „narzędzia władzy szlacheckiej” jak liberum veto, konfederacje, sejm skonfederowany oraz ograniczała prawa sejmików ziemskich. W dniu ustanowienia Konstytucji 3 maja przestaje istnieć Rzeczpospolita Obojga Narodów a w jej miejsce zostaje powołana Rzeczpospolita Polska. Zniesiona została wolna elekcja, która w wieku XVIII w ogóle się nie sprawdziła, jej miejsce miała zastąpić władza dziedziczna, którą po śmierci Stanisława Augusta Poniatowskiego miał przejąć władca z dynastii Wettynów.
Konstytucja 3 maja przetrwała czternaście miesięcy, prawa jego wprowadzała do zdemoralizowanej przez przywileje Rzeczpospolitej, były nie do zaakceptowania przez warstwę magnacką. To oni obok szlachty zagrodowej stracili najwięcej. W dniu 27 kwietnia 1792 roku w Petersburgu zawiązała się konfederacja później nazwana targowicką. Należeli do niej Szczęsny Potocki, Ksawery Branicki i Seweryn Rzewuski. Na ich „prośbę” połączone siły targowiczan (20 tysięcy) i armii rosyjskiej w liczbie 97 tysięcy wkroczyły do Polski. Król zdołał wystawić tylko 37 tysięczną armię, składającą się z rekrutów. Mimo kilku wygrany bitew, kiedy wojska rosyjskie dotarły pod Warszawę, król zdecydował się na kapitulację i przyłączenie do targowiczan. Armia polska poszła w rozsypkę, a sen o wolności umarł na kolejny wiek.
Święto Konstytucji 3 maja obchodzono do ostatniego rozbioru. Świętowanie 3 Maja było zakazane we wszystkich zaborach, dopiero po I Wojnie Światowej, kiedy Polska odzyskała niepodległość, Święto Konstytucji 3 maja zostało wznowione. Podczas II Wojny Światowej, w czasie okupacji niemieckiej i radzieckiej, Święto zostało zdelegalizowane. Dopiero w 1981 roku władza ludowa zezwoliła na obchody 3 – majowe. Od 1989 roku Święto Konstytucji 3 maja – znów jest świętem narodowym a od 2007 roku obchodzone jest również na Litwie.
Święto Konstytucja, jak również sama ustawa zasadnicza, stało się symbolem wolności, sprawiedliwości, dumy i przynależności narodowej!!!
Najnowsze komentarze